تتعیین شاخص مخاطرة سلامت تجمع عناصر آرسنیک، آلومینیم، روی و مس در گیاهان دارویی بادرنجبویه و گل‏ گاو‏زبان مصرفی شهر همدان

اهداف: گیاهان دارویی هم به‌‏لحاظ درمان و هم پیش‌گیری از بیماری‏ها از ارزش و اهمیت خاصی در تأمین بهداشت و سلامتی جوامع بر‏خوردارند. در سالیان اخیر، به‏علت عوارض سوء ناشی از مصرف دارو‏های شیمیایی و آثار جنبی آن، گرایش به‏ گیاهان دارویی افزایش یافته است، ولی با توجه به احتمال وجود بعضی عناصر سمی در آن‏ها، این پژوهش با هدف تعیین مخاطرة سلامت مصرف گیاهان دارویی مصرفی شهر همدان بر اساس پتانسیل خطر عناصر آرسنیک، آلومینیم، روی و مس در سال 1394 انجام یافت. مواد و روش­ها: پس از تهیة چهار نمونه از هر کدام از گونه‌های بادرنجبویه و گل‏گاو‏زبان و آماده‏سازی آن‏ها به روش هضم اسیدی در آزمایشگاه، غلظت تجمع‏یافتة عناصر در دستگاه پلاسمای جفت‌شدة القایی در سه تکرار خوانده شد. پردازش آماری نتایج نیز با نرم‏افزار SPSS انجام یافت. یافته‏ها: بیشینة میانگین غلظت عناصر آرسنیک، آلومینیم، روی و مس بر حسب میلی‏گرم در کیلوگرم برابر با 07/0±175/0، 50/5±93/13، 18/0±34/0 و 08/0±25/0 و مربوط به نمونه‏های بادرنجبویه بود. همچنین، میانگین غلظت آلومینیم در نمونه‏های بادرنجبویه بیش‏ از رهنمود‏ WHO بود. از طرفی، شاخص مخاطرة سلامت در همة عناصر در نمونه‏های بادرنجبویه و گل‏گاوزبان کوچک‏تر از 1 و بیان‌گر عدم بروز مخاطره برای مصرف‌کنندگان بود. نتیجه‏گیری: مصرف کنترل‌شدة گیاهان دارویی اثر سوء‌بهداشتی بر سلامت مصرف‏کنندگان ندارد، ولی با توجه به افزایش استفاده از نهاده‏های کشاورزی، لجن فاضلاب، پساب تصفیه‏خانه‏ها و جزآن توسط کشاورزان، نسبت به پایش دوره‏ای و منظم مواد غذایی از نظر غلظت باقی‏مانده یا تجمع‏یافتة آلاینده‏های شیمیایی به‏‌منظور حفظ امنیت غذایی توصیه می‏شود.